Szkaplerz jest prostokątnym kawałkiem białego materiału, który nosimy na tunice. W formule poświęcenia szkaplerza znajdujemy słowa, że jest on znakiem szczególnej miłości Najświętszej Dziewicy. Legendy dominikańskie mówią, że szkaplerz pokazała bł. Reginaldowi z Orleanu (ok. 1180 - 1220) sama Najświętsza Maryja Panna, gdy w towarzystwie św. Cecylii i św. Katarzyny z Aleksandrii ukazała się ciężko choremu Reginaldowi i uzdrowiła go.

Pokazując szkaplerz miała powiedzieć: Oto habit Twojego Zakonu. Faktem jest jednak, że Reginald zachorował przed wstąpieniem do Zakonu Kaznodziejskiego i Maryja wskazała mu jedynie, co powinien zrobić, gdy wyzdrowieje. Sami bracia nosili już wtedy szkaplerze wzorem kanoników regularnych, do których wcześniej przynależał święty Zakonodawca - Dominik.




W formule poświęcenia znajdujemy jeszcze inne ważne słowa, które mówią o roli, jaką pełni szkaplerz: Niech wspomaga je (Siostry) opieka św. Dominika, Twojego wyznawcy, aby odnosiły zawsze zwycięstwo nad grzesznymi pokusami, na które będą narażone w pracy wśród Twojego ludu. Szkaplerz jest więc naszą tarczą przeciw pokusom.




Ze szkaplerzem związane są pewne zwyczaje. Jednym z nich jest pełne czci całowanie szkaplerza. Czynimy to zakładając i zdejmując szkaplerz, czemu też towarzyszy modlitwa do Matki Bożej. Szkaplerz na znak posłuszeństwa całujemy także przy przyjmowaniu nowej posługi, oraz gdy prosimy przełożonych o łaskę złożenia pierwszej lub wieczystej profesji.